پدیدار شناسی مسکن روستایی

  طرح­های مسکن که امروزه تهیه می­شود به­رغم برخورداری از برخی ارزش­های ممکن، به دلیل بی توجهی نسبت به مفهوم مسکن در تقابل با زندگی و محیط اطراف قرار گرفته و در حالت مطلوب، نقایص و کاستی های خود را از طریق آزمون و خطا برطرف می­نماید. در حالی­که مسکن معاصر در چنین مسیری گام بر می­دارد، مسکن بومی به خوبی به اصالت زندگی و پتانسیل های محیطی آگاه بوده و به­جای بی توجهی به نیازهای زندگی و مبارزه با متغیرهای جغرافیایی، در هماهنگی با آن شکل گرفته است. مصداق­های خوب این نوع معماری را می توان در خانه­های روستایی مشاهده نمود. این معماری که دارای اصول نسبتاً ثابت و پایداری است به­راحتی دستخوش دگرگونی قرار نمی­گیرد و تغییرات آن اغلب بطئی، درونی و در طول دوره های زمانی نسبتاً طولانی صورت ­گرفته است. یکی از مهم­ترین ویژگی­های معماری روستایی توجه به طراحی منطبق با نیازهای فطری مردم و محیط و فعالیت های روزمره آنان مانند نوع فضاهای معیشت مردم است. مصداق­های معماری از همنشینی فضاهای زیستی و معیشتی در این نوع مسکن عمق توجه نسبت به زندگی مردم و نیازهای آن­هاست که فضای کالبدی را با داستان زندگی مردم هماهنگ و آن را ایجاد نموده است. چنین نگاهی به زندگی و توجه به نیازها و هماهنگی با محیط طبیعی منجر به شکل گیری اشکال مختلف مسکن به صورت چادر، آلاچیق و مسکن موسمی یا دائم شده است. معماری روستایی اعم از مسکن، یا معماری فضاهای عمومی مانند آب انبارها، یخچال ها، آسیاب های آبی و بادی، کفتر خان­ها (برای حاصلخیزی و رشد گیاهان)، بندها و ... مصادیق بارزی از کتاب زندگی مردم است که همچون دایره المعارفی بزرگ نشان دهنده جهان بینی و چگونگی دانش سازندگان آن است. توجه به روستا و مسکن روستایی و معماری نشات گرفته از فطرت انسانی آن و فضای طبیعی و بستری که در آن شکل گرفته، امروزه نیز می تواند راهگشا و راهنمای معماران در طرح مسکن روستایی باشد. اما آغاز چنین رهیافتی مستلزم پدیدارشناسی مسکن روستایی و رجوع دوباره به چیستی و چرایی آن است. چنین فرایندی گام مهمی در مسیر شناخت، درک و احاطه به موضوع محسوب می­شود که می­تواند در تبیین اصول و معیارهای مسکن مطلوب روستایی اثرات مثبتی داشته باشد .